• मुखपृष्ठ
  • ईपेपर
  • संपर्क
Esamaad
  • समाचार
  • समाद विशेष
  • चित्रालय
  • विचार
  • संपादकीय
  • देश-दुनिया
  • फीचर
  • साक्षात्‍कार
  • खेल
  • तकनीक
No Result
View All Result
  • समाचार
  • समाद विशेष
  • चित्रालय
  • विचार
  • संपादकीय
  • देश-दुनिया
  • फीचर
  • साक्षात्‍कार
  • खेल
  • तकनीक
No Result
View All Result
Esamaad
Home फीचर

वाटर हार्वेस्टिंग तकनीक क गुरु अछि बिहार

July 6, 2010
in फीचर
A A
14
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

दोसरसमाचार

मिथिला क धरती पर भेल छल होलिका क दहन

मिथिला क धरती पर भेल छल होलिका क दहन

March 11, 2021
New Maithili Poem, Samtal Prakash, Maithili Poem, Bihar, Bihar news, Bihar Khabar, Bihar Hindi news, Bihar lettest news, Bihar khabar, Bihar hindi news,

साहित्य समाद – समटल प्रकाश

January 5, 2021

गयाक अलावा 55 तीर्थस्थल अछि पिंडदानक लेल शुभ

September 2, 2020
मिथिला’क मखान या बिहार’क जी आई टैग बला मखान?

मिथिला’क मखान या बिहार’क जी आई टैग बला मखान?

August 27, 2020

पटना । जल संसाधन विकास अभियांत्रिकी क आधुनिक वैज्ञानिक सिद्धांत मे रेनवाटर हार्वेस्टिंग क माडल आ ओकर प्रक्रिया चाहे जे हुए, मुदा वर्षा जल संचयन क संग-संग बाढ जल संचयन क क्षेत्र मे बिहार क संजीदगी इतिहास क पन्ना मे दर्ज अछि। कौटिल्य क अर्थशास्त्र मे त एकर चर्चा अछि संगहि फ्रांसिस बुकानन सेहो अपन डायरी मे जल संचयन क बिहार माडल क जिक्र केने छथि। फ्रांसिस बुकानन (1810-12) क बाद डब्ल्यूडब्ल्यू हंटर (1976) अपन अभिलेख मे जतय रेनवाटर हार्वेस्टिंग क प्राचीन तकनीक क जिक्र केने छथि, ओतहि विलेज नोट मे फल्डवाटर हार्वेस्टिंग क प्राचीन तकनीक क जिक्र अछि। मौर्यकाल (327-297 ईसापूर्व) मे जल संग्रहण आ भूगर्भ जल क पुनर्भरण (वैज्ञानिक शब्दावली मे वाटर रिचार्ज) क पूरा संदर्भ कौटिल्य क अर्थशास्त्र (धर्मस्थीय नामक तृतीय अधिकरण मे) मे व्याख्यायित अछि।

की छल माडल
आहर-पईन क पुरातन व्यवस्था जतय वर्षा जल संचयन पार्ट छल ओतहि डेग-डेग पर पोखरी बाढ जल संचयन पार्ट छल। इ व्यवस्था पुरान अछि। वर्षा जल क संग्रहण आ वितरण क लेल जल छाजन आधारित जल प्रबंधन छल आ आइ सेहो ओकर मूल स्वरूप मे इ लागू अछि। इ भूजल पुनर्भरण क प्रदेश क स्वविकसित व्यवस्था छल। आहर मे पाइन क संग्रहण कैल जाइत छल जेे ऊपर क क्रम स पईन स निरूसृत होइत अछि। वर्षा जल क संग्रहण आहर मे होइत अछि जे श्रृंखलाबद्ध बनाउल जाइत अछि।

पईन स पाइन क वितरण
आहर दर आहर पानी क प्रवाह न केवल भूजल क पुनर्भरण क लेल उपयोगी अछि, बल्कि इ बाढ़ प्रबंधन क लेल सेहो कारगर अछि। जमींदारी प्रथा मे इ व्यवस्था खूब विकसित भेल। बाद मे जखन अंग्रेज क शासन भेल त नहर आ सिंचाई क अन्य तकनीक क बीच एहि पुरातन प्रणाली क महत्व घटि गेल। भागलपुर आओर मगध प्रमंडल क जिला गजेटियर मे फ्रांसिस बुकानन क ओ संदर्भ रेखांकित अछि, जाहि मे ओ खेत मे आहर-पईन क माडल देखने छलाह। बुकानन क बाद जखन अंग्रेज सरकार प्रथम सिंचाई कमीशन (1901-02) बनेलक त ओ कमीशन सेहो अपन रिपोर्ट मे एहि पुरातन व्यवस्था क जिक्र केने अछि। एहि ठाम इ उल्लेखनीय होएत जे आहर-पईन जइसन सिंचाई पोखरि क निर्माण जतए भेल श्रमदान स भेल। बिहार मे सामूहिक श्रमदान क इ प्रमाण खेत खलिहान तक बिखरल पड़ल अछि।

Tags: Biharwaterरेनवाटर हार्वेस्टिंग
Share14TweetPin

Related Posts

मिथिला क धरती पर भेल छल होलिका क दहन

मिथिला क धरती पर भेल छल होलिका क दहन

March 11, 2021
New Maithili Poem, Samtal Prakash, Maithili Poem, Bihar, Bihar news, Bihar Khabar, Bihar Hindi news, Bihar lettest news, Bihar khabar, Bihar hindi news,

साहित्य समाद – समटल प्रकाश

January 5, 2021

गयाक अलावा 55 तीर्थस्थल अछि पिंडदानक लेल शुभ

September 2, 2020
मिथिला’क मखान या बिहार’क जी आई टैग बला मखान?

मिथिला’क मखान या बिहार’क जी आई टैग बला मखान?

August 27, 2020

ग्लोबल वार्मिंग स बचबाक अछि त मनाउ जुड़-शीतल

April 14, 2020
कविता: फैज अहमद फैजक ‘हमहीं ब्रह्म’ !

कविता: फैज अहमद फैजक ‘हमहीं ब्रह्म’ !

January 12, 2020
Next Post
Esamaad Epaper Website

रेणु क डागडर बाबू फेर देखेला पूर्णिया मे

प्रफुल्ल चाहता त अगिला मास शुरू भ जाएत दरभंगा स हवाई सेवा

कैबिनेट मे राम!

Comments 2

  1. Dr. shashidhar Kumar says:
    12 years ago

    ई बात सत्ये । प्राचीन शास्त्र सभ मे सेहो मिथिला मे “डेग डेग पर पोखड़ सरोवर होयबाक उल्लेख अछि” । एखनहु बाँचल पोखड़ि तकर साक्षी अछि । हम सेहो अपना नेनपन मे पोखड़ि मे नहयबाक आनन्द लेने छी ।

    पग पग पोखड़ि , पान , मखान ……………………… आओर कि कहल जाए ।

    Reply
  2. Raman Dutt Jha says:
    11 years ago

    flood control ke akhno i unnat tarika achi.Bina study kene flood control lel bandh k nirman se aab seb nadi vinaskari bh gel.Bandh k upyogita per gahan vichar hebak chahi.

    Reply

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

टटका समाचार

How to Increase Download Speed in uTorrent by Changing Few Settings

How to Stay Anonymous with VPN for uTorrent

Make uTorrent Faster 8 Proven Tips Latest Guide

How to decrease or reduce the upload speed in uTorrent

Run uTorrent on Windows 10 or 11 DEV Community

What is Seeding in Torrenting? Torrent Seeding Explained

Why is bittorrent slow from my home computer?

Download files quickly and easily with uTorrent

How to Install uTorrent Web on Windows? GeeksforGeeks

बेसी पढ़ल गेल

आधुनिक पटनाक निर्माण मे दरभंगा क योगदान

by संपादक
November 9, 2013
14
आधुनिक पटनाक निर्माण मे दरभंगा क योगदान

Read more

चीनी उद्योग : मिठगर स्‍मरण, तितगर सच्‍चाई

by संपादक
October 10, 2013
5

Read more

चंदा करि पुलिस चौकी बना देलक गामक लोक

by संपादक
February 22, 2010
0
Esamaad Epaper Website

Read more

सर्वाधिकार सुरक्षित। इसमाद डॉट कॉम मे प्रकाशित सभटा रचना आ आर्काइवक सर्वाधिकार रचनाकार आ संग्रहकर्त्ता लग सुरक्षित अछि। रचना क अनुवाद आ पुन: प्रकाशन वा आर्काइव क उपयोग लेल इ-समाद डॉट कॉम प्रबंधन क अनुमति आवश्यक। प्रबंधक- छवि झा, संपादक- कुमुद सिंह, राजनीतिक संपादक- प्रीतिलता मल्लिक, समाचार संपादक- नीलू कुमारी। वेवसाइट क डिजाइन आ संचालन - जया झा।

हमरा स संपर्क: esamaad@gmail.com

  • मुखपृष्ठ
  • ईपेपर
  • संपर्क

सर्वाधिकार सुरक्षित © 2007-2019 | esamaad.com

No Result
View All Result
  • समाचार
  • समाद विशेष
  • चित्रालय
  • विचार
  • संपादकीय
  • देश-दुनिया
  • फीचर
  • साक्षात्‍कार
  • खेल
  • तकनीक

सर्वाधिकार सुरक्षित © 2007-2019 | esamaad.com

error: कॉपी डिसेबल अछि